Gần đây, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (BV ĐHYD TP.HCM) tiếp nhận điều trị cho em N.Q.H (15 tuổi, ngụ tại TPHCM). Da mụn nhiều ở độ tuổi dậy thì, tình trạng mụn ngày càng nghiêm trọng gây mất thẩm mỹ và nhiều sẹo mụn. Trước đó, phụ huynh nghĩ tình trạng mụn chỉ là biểu hiện của dậy thì, không cần điều trị. Gần đây, do chăm sóc không đúng cách, em H. bị ngứa, sưng đỏ vùng mụn khiến em rất tự ti.
Tại Phòng khám Khoa Da liễu – Thẩm mỹ da, bác sĩ kê thuốc kiểm soát cơn ngứa và tư vấn điều trị mụn kết hợp thuốc thoa, thuốc uống và chăm sóc da đúng cách cho em H.. Sau 2 tháng điều trị, tình trạng mụn thuyên giảm rõ rệt. Hiện em tiếp tục điều trị bằng thuốc thoa, sử dụng các sản phẩm hỗ trợ theo chỉ định của bác sĩ và tái khám định kỳ.
Hiểu về da mụn ở tuổi dậy thì
ThS-BS Trần Ngọc Khánh Nam (Khoa Da liễu – Thẩm mỹ da, BV ĐHYD TP.HCM) cho biết mụn là bệnh lý mạn tính của da, thường xuất hiện ở cả nam và nữ trong độ tuổi dậy thì, từ 13-18 tuổi, với tỷ lệ mắc bệnh khá cao. Mụn có thể giảm dần sau khi bước qua tuổi dậy thì, tuy nhiên nếu mụn không được điều trị sẽ gây viêm nhiễm, tái phát nhiều lần và để lại những tổn thương trên da như sẹo mụn, vết thâm, gây mất thẩm mỹ.
Có bốn loại tổn thương cơ bản của mụn trứng cá thường gặp ở tuổi dậy thì gồm mụn đầu trắng, mụn đầu đen, sẩn viêm và nang.
ThS-BS Trần Ngọc Khánh Nam khám cho người bệnh
Có nhiều nguyên nhân gây mụn ở tuổi dậy thì có thể do gien, nội tiết tố, mỹ phẩm, thuốc… Bệnh sinh của trứng cá bao gồm: tuyến bã nhờn hoạt động mạnh mẽ gây tăng tiết dưới tác động của hóc môn androgen, tăng sừng hoá đoạn cổ nang lông gây bít tắc lỗ chân lông, sự cư trú và hoạt động của vi khuẩn C.acnes và quá trình viêm. Nhiều bạn ở độ tuổi này bắt đầu dùng mỹ phẩm, trang điểm nhưng lại chưa quen với những bước làm sạch da mặt chuẩn khoa học khiến lớp cặn trang điểm, bụi bẩn sẽ không được loại bỏ hoàn toàn mà tích tụ bên trong lỗ chân lông gây bít tắc, viêm nhiễm và hình thành mụn.
Ngoài ra, chế độ sinh hoạt thiếu khoa học, thức khuya, ít vận động, căng thẳng học hành, ăn nhiều đồ ngọt,… cũng có thể làm tăng phản ứng viêm của da, khiến mụn xuất hiện nhiều hơn.
Hướng dẫn chăm sóc và điều trị da mụn chuẩn khoa học
Theo ThS-BS Trần Ngọc Khánh Nam, da mụn tuổi dậy thì cũng thuộc làn da nhạy cảm, dễ kích ứng. Vì vậy các bước chăm sóc da ở giai đoạn này nên được tối giản để giảm thiểu khả năng gây bít tắc và kích ứng. Chu trình chăm sóc da mụn ở tuổi dậy thì nên gồm 3 bước cơ bản: làm sạch, điều trị mụn và chăm sóc da.
– Làm sạch: Vệ sinh da sạch sẽ để loại bỏ dầu nhờn dư thừa, tế bào da chết và vi khuẩn, bụi bẩn là điều quan trọng để kiểm soát mụn. Sữa rửa mặt nên chọn dành cho da dầu mụn, nhẹ nhàng và có pH phù hợp với pH sinh lý của da (pH lí tưởng là 5.5). Chỉ rửa mặt bằng sữa rửa mặt 1-2 lần/ngày, tránh rửa mặt bằng sữa rửa mặt nhiều lần trong ngày khiến da bị khô và kích ứng. Có thể dùng thêm giấy thấm dầu giúp và rửa mặt nhẹ nhàng với nước khi cần rửa thêm.
– Điều trị mụn: Mụn là một bệnh lý cần được điều trị. Nên thăm khám và điều trị mụn theo chỉ định của bác sĩ da liễu. Trường hợp nhẹ, chỉ cần sử dụng thuốc thoa hàng ngày. Nếu tình trạng sưng viêm, thậm chí xuất hiện các cục – nang thì người bệnh có thể phải sử dụng thêm thuốc uống. Lưu ý việc nặn mụn sẽ được chỉ định bởi Bác sĩ khi cần thiết và sẽ được thực hiện tại cơ sở y tế. Việc tự ý nặn mụn không đúng quy trình, không đảm bảo vệ sinh có thể sẽ gây viêm nhiễm, lây lan vi khuẩn, làm nặng tình trạng mụn và còn có thể gây sẹo vĩnh viễn trên da. Điều trị mụn cần kiên trì và tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ để đạt hiệu quả tối đa.
– Chăm sóc da: Trong quá trình điều trị mụn, một số thuốc thoa có thể gây tác dụng phụ như khô da, bong tróc và kích ứng da. Trường hợp da kích ứng, nên bổ sung thêm thoa kem dưỡng ẩm dành cho da dầu mụn để giúp bổ sung độ ẩm cần thiết, làm giảm kích ứng da. Nên chọn kem dưỡng ẩm chứa các thành phần kháng khuẩn, kháng viêm, làm dịu da… như hợp chất ceramides, glycerin… giúp nâng cao hiệu quả chăm sóc và điều trị da mụn.
ThS-BS Trần Ngọc Khánh Nam khuyến cáo, nên hạn chế tối đa các mỹ phẩm, kem thoa dưỡng da trong suốt quá trình điều trị mụn để tránh nguy cơ bít tắc lỗ chân lông và làm mụn nặng hơn. Người bệnh nên thăm khám, tuân thủ điều trị và chăm sóc da, sử dụng các sản phẩm chăm sóc da theo chỉ định của Bác sĩ để đạt hiệu quả tối đa, tránh các tác dụng phụ không đáng có.
Nhằm nâng cao kiến thức cộng đồng về các phương pháp điều trị và chăm sóc da mụn tuổi dậy thì đúng cách, Trung tâm Truyền thông BV ĐHYD TPHCM phối hợp cùng Công ty TNHH GALDERMA Việt Nam thực hiện chương trình tư vấn “Chăm da nhạy cảm nhạy cảm dịu lành từ chuyên gia – Chăm da mụn tuổi dậy thì”, theo dõi tại: https://bit.ly/chamsocdamuntuoidaythi
Với sự tư vấn của ThS-BS Trần Ngọc Khánh Nam, chương trình cung cấp thông tin về nguyên nhân nổi mụn và các loại mụn thường gặp và cáchđiều trị, chăm sóc da mụn tuổi dậy thì chuẩn khoa học.
